Slaapregressie
Voordat we regressiefasen gaan bespreken, is het belangrijk om te weten dat slaapregressies altijd voorkomen en niet alleen op de momenten die ik ga noemen. Soms gebeuren er dingen of slaapt hij gewoon lastig, en dat hoort er echt bij. Dit ga je ook gewoon meemaken, en het belangrijkste wat jij kunt doen is rustig blijven en niet overweldigd te raken: het komt goed.
Slaapregressies vinden voornamelijk tijdens het eerste jaar van je baby plaats, hij maakt dan ontzettend veel sprongen en die hebben vaak een uitwerking op de slaap. Ik ga de meest voorkomende slaapregressies doornemen en vertellen wat je het beste tijdens deze fase kunt doen.
6-8 weken
Ergens tussen 6-8 weken worden baby’s ineens ‘wakker’. Veel baby’s slapen voor deze tijd moeiteloos, en uiteraard wel nog met nachtvoedingen. En dan plotseling stoppen baby’s met moeiteloos slapen en zijn ze kieskeurig, onrustig, ze lijken niet moe maar kunnen wel extreem huilerig zijn. De grootste verandering is dat ze door ontwikkeling alerter zijn, ze merken meer in hun omgeving op dus ze krijgen een beetje weerstand tegen slapen omdat de wereld zo magisch is. Het vechten tegen deze slaap zorgt vaak voor oververmoeidheid, waardoor ze moeilijker in slaap komen en vaak ook meer onrust krijgen. Tot nu toe was jij gewend dat hij gewoon ergens in slaap viel en was je misschien nog helemaal niet bezig met wakkertijd. Het gevaar is dat je er nu nog steeds niet helemaal op let en hij stiekem overprikkeld en oververmoeid raakt. Ga er vanaf nu gewoon op letten dat hij niet langer dan 60-90 minuten wakker is. Vlak voor de avond kun je er best bijna twee uur van maken, maar niet veel langer dan dat.
Over het algemeen vallen baby’s rond deze leeftijd nog goed overal in slaap, maar merk je dat hij hier moeite mee heeft, zoek dan een donkere en rustige plek om hem in slaap te wiegen zodat alle prikkels even weg zijn. Of berg hem even op in een draagzak of -doek, dan kun je daarna ook weer naar de visite/activiteit toe. Ben je op pad met de auto, dan kun je natuurlijk ook een autostoelhoes gebruiken zodat hij zo min mogelijk prikkels (van bijvoorbeeld je peuter in de auto) krijgt.
3 maanden
Rond deze leeftijd zie ik vaak een terugval in dutjes. Je hebt pas net een slaapregressiefase achter de rug, en ineens slaapt hij dutjes van maar 20 of 30 minuten. Shit. Het beste wat je kunt doen is proberen je baby weer in slaap te wiegen. Wordt hij na een piep-kort-slaapje weer wakker, ga weer naar binnen, wieg hem weer in slaap. Dit is even een fase van doorzetten en een soort in-slaap-wieg-jo-jo zijn, maar zie dit echt als een investering. Zodra je volgende maand kunt starten met slaaptrainen zal hij ook gauw gewend zijn dat dutjes langer dan een uur duren.
4 maanden
Dit is een bekende voor vele ouders en wordt ook wel de vier-maanden-slaapregressie genoemd. Alleen is dit niet echt een fase, dit is een moment waarop de hersenen zo veranderen waardoor ze in staat zijn veel dieper te slapen en veel beter te herstellen tijdens slaap. Pasgeboren baby’s vallen makkelijk in slaap omdat ze enorme slaapdrang hebben. Vanaf vier maanden veranderen de slaappatronen van je baby en hebben ze diepere slaap. Het probleem is vaak dat ze veel lastiger in die diepe slaap kunnen komen en jouw hulp daar ineens bij nodig hebben. Als je baby niet zelfstandig in die diepe slaap leert komen, zal hij jou nodig blijven hebben. Dit is dan ook hét moment om te starten met slaaptrainen.
Tijdens deze slaapregressie lijkt het alsof zowel slaap overdag als in de nacht helemaal niet meer loopt: alles gaat ruk. Dutjes lukken ineens niet meer, en in de nacht wordt hij plotseling steeds wakker, zonder duidelijke reden, en het lukt hem niet zonder hulp weer in slaap te vallen. Waar de slaap van jouw baby eerst helemaal niet voorspelbaar was, is hij nu toe aan een ritme. Dit is dan ook waar slaaptraining over gaat: we leren hem in een fijn ritme te slapen zodat hij zoveel mogelijk slaapt, en we leren hem zelfstandig in die diepe slaap te komen. Als je er klaar voor bent om te gaan slaaptrainen, ga dan aan de slag met een van onze trainingen passend bij de leeftijd van jouw kindje.
10 maanden
Deze slaapregressie heeft het meest effect op dutjes. Ze protesteren tegen dutjes of ze doen gewoon korte dutjes. Het zou kunnen dat je nu gaat overwegen hem nog maar 1 keer per dag te laten slapen: doe dit niet! Hij heeft echt nog steeds twee stevige dutjes per dag nodig. Is het eerste dutje op de dag waardeloos, of lukt hij helemaal niet, haal hem er na een uur dan gewoon uit (CRIB60 regel: ten minste 60 minuten proberen in z’n bedje) en vervroeg het tweede dutje ietsjes eerder. Niet te veel, je wil namelijk niet te veel van z’n ritme gaan afwijken.
Er kan ontzettend veel onderliggend zijn aan waarom slaap af en toe verstoord raakt. Als jij consistent blijft en niet te veel slechte gewoonten gaat introduceren, zal hij na een week of twee weer terugbouncen in z’n oude ritme. Ga ervanuit dat het echt weer goedkomt.
12 maanden
Rond de leeftijd van een jaar ontwikkelen baby’s zo extreem veel. Er gebeurt veel in de ontwikkeling van hun hersenen, ze verwerken voortdurend nieuwe informatie en nieuwe vaardigheden. Bij het oefenen van veel vaardigheden zoals rollen of lopen wordt de slaap vaak even gestoord omdat ze ook in bed gaan oefenen. Laat ze vooral zoveel mogelijk oefenen als ze wakker zijn, hoe eerder ze een vaardigheid onder de knie hebben, hoe sneller ze weer goed gaan slapen.
15 maanden oud
Merk je dat jouw baby op dit moment aan het protesteren is tegen het doen van dutjes, dan is dat waarschijnlijk omdat hij er klaar voor is om de overgang naar slechts 1 dutje per dag te maken. De overgang van dutjes: daar heeft PIP een ander Bookie voor. In een perfecte wereld laten ze een dutje gewoon vallen en passen ze zich zo weer aan. Maar de overgang van twee naar een dutje duurt soms wel een maand. Ze hebben sommige dagen iets meer slaap nodig en dan is het fijn om hem toch nog even twee keer te laten slapen. Houd je baby goed in de gaten en stem de dutjes af op wat hij nodig heeft. Let goed op slaapsignalen om in te schatten wat hij nodig heeft, want ook tijdens deze fase ligt oververmoeidheid op de loer.
2 jaar
Peuters van twee zijn als je het mij vraagt echt geweldig. De taalontwikkeling krijgt een enorme sprong, ze beginnen verbeeldingskracht en fantasie te ontwikkelen, ze krijgen een sterke wil en kunnen steeds meer zelfstandig, maar er ontwikkelt zich ook FOMO (Fear Of Missing Out): ze willen echt niets missen van het magische leven dat doorgaat terwijl zij moeten slapen. Soms ontstaan op deze leeftijd angsten of nachtmerries. Regelmatig spreek ik ouders in de praktijk die de eigenzinnigheid op deze leeftijd interpreteren als dat ze niet meer hoeven te slapen overdag omdat ze weigeren. Pas op dat je hier niet intrapt, ze hebben echt nog een slaapje overdag nodig om goed te kunnen ontwikkelen. Vanaf de leeftijd 2,5-3 jaar zal het dutje verdwijnen. Wees tot die tijd duidelijk en vastberaden, maar wel op een zachte manier: dit zijn de grenzen, en ze zijn er echt. Als jij de grenzen niet gaat aangeven, zal hij deze blijven opzoeken, en dus ook de veiligheid van voorspelbare grenzen missen. Lukt een dutje niet, dat kan natuurlijk gebeuren, geef hem dan gewoon nog wat extra rusttijd op de bank. Blijf het dutje wel steeds aanbieden, hij gaat na een week of twee echt weer goed slapen overdag.
Tandjes krijgen
We hebben het tot nu toe gehad over de verschillende slaapregressies die we bij de meeste baby’s duidelijk zien, die voornamelijk veroorzaakt worden doordat de hersenen groeien en je baby zich ontwikkelt. Een ander vervelende oorzaak van het verstoren van de slaap zijn tandjes. Hij heeft ze echt nodig, dus hij zal echt even door die fase heen moeten gaan, maar lastig is het wel. Meestal komen de eerste tandjes ergens tussen 6 en 9 maanden door. Het is heel fijn als je rond vier maanden al bent gaan slaaptrainen met je baby, want dan weet je dat hij echt ergens last van heeft. Het doorkomen van tandjes is meestal maar een of twee nachten vervelend, al komen ze soms met twee of vier tegelijk door. Tandjes komen meestal allemaal op hun eigen moment bij baby’s, en daarom is het fijn als je baby al goed zelfstandig kan slapen en in een voorspelbaar ritme slaapt. Meestal verstoort het de slaap dan ook niet zo erg.
Merk je dat de nacht echt verstoord wordt en je van alles aan het doen bent, stel jezelf dan de vraag wat hij écht nodig heeft. Vaak hebben ze gewoon echt slaap nodig, ook als hij zich niet helemaal fit voelt. Ik heb al zoveel momenten met een zieke baby staan wiegen of lopen rommelen in de nacht, terwijl niets echt hielp. Uiteindelijk besloot ik hem toch gewoon in bed te leggen (en bij ziekte of tandjes met een zetpil) en gewoon even te laten. Na vijf minuten huilen vielen ze vrijwel altijd weer in slaap. Afgezien van knuffelen en troosten kon ik verder niets aan de pijn of het ongemak van doorkomende tandjes doen, en hadden ze eigenlijk hun slaap echt hard nodig. Het beste wat ik dan kon doen, was gewoon even wat ruimte geven zodat ze in slaap konden vallen.
Ziekte
Oh er is niets vermoeiender en zieliger dan wanneer je baby ziek is. Hij voelt zich niet lekker, hij heeft je ontzettend hard nodig dus overdag raak je al redelijk opgebrand, en dan in de nacht lukt slapen ook niet. Juist als je het wel kunt gebruiken om even op te laden. Maak je er niet te druk over, hij wordt op een dag echt weer beter en dan kun jij weer bijslapen. Ook hier is het echt fijn om een baby te hebben die geslaaptraind is, zodat je weet dat er iets aan de hand is als hij wakker wordt. Is je baby ziek, geef hem dan zoveel troost en zorg als hij nodig heeft. Maar wees alert: op wat hij nodig heeft, dus de behoefte die hij heeft. Precies zoals ik net het voorbeeld schets van wat ik deed als ik het ook even niet meer wist in de nacht: de ruimte geven om in slaap te kunnen vallen, want slaap is eigenlijk wat hij echt nodig heeft. Wat je ook besluit te doen, zoek naar een balans tussen voldoen aan z’n behoeften en ervoor zorgen dat je niet alles overboord gooit en nieuwe gewoontes gaat introduceren die je niet op lange termijn wil volhouden. Meestal raken ze na twee/drie nachten weer aan de betere hand en kun je terug naar jullie oude gewoontes. Soms is het nodig echt weer even te werken aan deze gewoontes. Vertrouw hier goed op je gevoel, jij weet wat goed is om te doen.
