Reizen met kinderen
Heel veel ouders denken anders over reizen met hun kind. Zo zijn er stellen die er graag op uit trekken, ver en lang. En er zijn gezinnen die het liever in eigen land zoeken, dichtbij en comfortabel. Als ik heel eerlijk ben, dan mis ik de vakanties ver van ons eigen land, in de warmte, met dagen die niet lijken te eindigen. Maar met jonge kinderen zie ik die vakanties nog niet zitten. Vakantie met kleine kinderen is vaak gewoon hard werken, net zo hard als thuis, maar dan op een andere plek. Natuurlijk beleven we nieuwe dingen met elkaar, is er meer ruimte voor mijn man en ik omdat we even zonder werk zijn, en hebben de jongens de tijd van hun leven op een plek met een zwembad, speeltuinen en nieuwe slaapkamers. Maar ja, het is ook veel organiseren en regelen. Wij zijn er de afgelopen jaren niet verder op uitgetrokken dan Nederland met twee kinderen die maar een jaar schelen. Volgend jaar, als ze drie en vier zijn, gaan we voor het eerst weer naar het buitenland, met het vliegtuig. En ik heb realistische verwachtingen hoor, het wordt heerlijk en geweldig, maar ook een taak aan organisatie en soms hard werken.
Of het nou om een vakantie gaat, of familiebezoek in eigen land, reizen is iets wat vroeg of laat een keer gebeurt. Dus hoe kun je dit zo soepel mogelijk maken? De leeftijd van je kinderen is hier wel van belang. Kinderen ouder dan twee jaar zullen meestal in staat zijn met alle veranderingen mee te gaan en gemakkelijk aan te passen op een nieuwe bestemming. Voor baby’s is het soms lastiger, omdat hun slaap wat meer gestructureerd is en ze hebben geen idee van tijdsveranderingen en jetlags. Ik hanteerde zelf altijd de regel dat als het mijn schuld was dat de slaap van mijn baby verstoord was, en hij bijvoorbeeld een onderbroken slaapje had of veel te laat moest gaan slapen, ik de verantwoordelijkheid hiervoor nam en hem extra hielp om in slaap te vallen. Hij had bijvoorbeeld meer tijd nodig om te wiegen en kalmeren, en er waren soms meer nachtvoedingen, en dat liet ik gewoon lekker gebeuren. Soms had ik meer gedoe/protest voor een dutje, maar ik liet mij niet overweldigen, ze hadden gewoon meer tijd nodig om te kalmeren en in slaap te vallen. Focus je op het voorkomen van oververmoeidheid overdag, dan zouden de nachten ook prima moeten gaan. Thuis ga je weer aan de slag met jullie oude ritme en vaak zijn alle vakantiegewoontes met twee nachten thuis weer verdwenen.
Slaap jij op vakantie net zo goed als thuis? Meestal niet. Wij hebben vaak ook minder goede nachten op vakantie dan thuis in eigen bed. Vijf tips die belangrijk zijn:
- Plan de tijd van je reis goed
- Melatonine
- Een goede slaapomgeving
- Slaap beschermen
- Prikkels timen
Houd rekening met hoe lang de reistijd naar je bestemming is, en of er tijdsverschil is. In de meeste gevallen wordt slaap sowieso verstoord, probeer deze verstoringen strategisch te plannen. Als je van west naar oost reist, zou ik vroeg in de ochtend vertrekken zodat je kinderen uitgeput zijn en klaar om naar bed te gaan als jullie arriveren en het bedtijd is. Andersom zou ik het tegenovergestelde doen. Dus reis je van oost naar west, dan zou ik zorgen dat je rond 22:00 thuis bent, en de kinderen dus laat naar bed gaan. Dat klinkt gek, maar het is dan vaak nog maar net bedtijd waar je vandaan komt en de slaapdrang begint dan pas toe te nemen. De volgende dag zullen ze best wat mopperiger en vermoeider zijn, maar goed, dat hoort er een beetje bij.
Voor autoritten langer dan drie uur zou ik ongeveer anderhalf uur voor het slapengaan vertrekken. Ze hebben dan even de tijd om zich aan te passen in de auto, genoeg tijd om zich te vervelen en ze zijn dan klaar om in slaap te vallen. Als ze onderweg niet slapen dan zou ik gewoon in de ochtend vertrekken en ze blijven afleiden met muziek, boekjes, luisterverhalen, speelgoed, snacks, broodjes en af en toe stoppen en bewegen (voetballen bijvoorbeeld).
Vliegen is gewoon iets meer een onderneming met kinderen, afhankelijk van de leeftijd van je baby en of ze wel of niet kunnen slapen in het vliegtuig. Voor kinderen ouder dan 12 maanden, hoop er het beste van, maar bereid je gewoon voor op het ergste. Dutjes gaan waarschijnlijk niet gebeuren in het vliegtuig, en als je ’s nachts reist kan het best zijn dat hij een of twee uur na z’n normale bedtijd pas in slaap valt. Probeer geduldig te blijven en niet angstig of chagrijnig te worden. Slaapt hij nog niet en is het al lang bedtijd geweest, laat maar gewoon gebeuren. Nodig hem uit om op je schoot te liggen en kriebel met z’n haren, kijk of je hem stiekem in slaap kunt wiegen. Als je baby jonger dan zes maanden is dan heb je misschien mazzel en zal hij een dutje doen als je hem vasthoudt of in de draagzak rondjes in het vliegtuig loopt. Laat in slaap vallen aan de borst ook gerust gebeuren en probeer met een hydrofiele doek een tentje te maken zodat hij minder prikkels ervaart.
Bij baby’s tussen 6 en 12 maanden is het vaak iets makkelijker, ook al zal hij veel hulp nodig hebben en ben je weel aan het wiegen en voeden zodat er misschien een dutje van gaat komen. Mocht het je lukken, een eigen stoel met daarop zijn eigen autostoeltje is echt geweldig. En natuurlijk weet ik ook wel wat ik zeg, een extra stoel boeken terwijl je een baby hebt die op schoot mag en dus gratis mag vliegen, is misschien wat uit het budget. Maar als je ver vliegt, is het ’t overwegen waard. Wat je natuurlijk altijd kunt proberen is vragen of er een open stoel is zodat je met het autostoeltje gebruik kunt maken van de vrije stoel. Mijn ervaring is dat er vaak open stoelen zijn, en dat het vrijwel altijd lukt om met iemand te ruilen zodat je twee stoelen naast elkaar hebt en je het autostoeltje op de open stoel kunt zetten.
Maar vooral: maak je geen zorgen over goede dutjes. Alles wat hij slaapt is beter dan niets. En maak je er ook geen zorgen over als hij verdriet krijgt, laat gerust maar even toe. Soms moeten ze gewoon even ontladen en stoom afblazen voordat ze kunnen slapen. Als je zelf ongemakkelijk wordt omdat je je zorgen maakt wat de andere mensen ervan denken, bedenk dan maar dat het voor iedereen fijner is dat hij gauw slaapt. Verstop jezelf dus niet, zorg er gewoon voor dat je er alles aan doet om hem in slaap te krijgen.
Melatonine
Bij pubers raad ik dit iets vaker aan om te gebruiken dan bij baby’s of jonge kinderen, maar tijdens een reis kan het gebruik ervan echt een enorme invloed hebben op de relaxtheid van de reis. Melatonine is een stofje in de hersenen en maken we aan om slaperig te worden. Het is een hormoon dat meehelpt aan het reguleren van onze biologische klok. Ik geef je twee redenen waarom ik dit zou gebruiken tijdens een reis.
- Als je een actief, alert kind hebt, geeft het ze net genoeg slaperigheid om over het randje naar de slaap te vallen. Een alert kind heeft gewoon meer moeite met het uitsluiten van alle prikkels onderweg.
- Melatonine zal hun biologische klok een beetje resetten. Dus als je een tijdzone uitvliegt, is het een van de fijnste en gemakkelijkste manieren om een jetlag te verwerken en aan de nieuwe tijdzone te wennen.
Wel een paar kanttekeningen over het juist gebruiken van melatonine. De juiste dosis voor jonge kinderen is 0,33mg. Voor alle duidelijkheid: dat is een derde van een milligram. De meeste melatonine die je in de winkel koopt is gedoseerd op 3 of 5 milligram. Het is lastig om zo’n tabletje ‘op maat’ te maken, en daar zijn ze ook niet voor bedoeld. Let dus goed op wat voor product je gebruikt en wat de samenstelling hiervan is. Twijfel je? Vraag dan je arts wat hij ervan vindt.
Sommige kinderen reageren op melatonine door van het een op het andere moment doodop te zijn en te vechten tegen de slaap. Ze missen dan eigenlijk het moment van eerst slaperig worden. Probeer het eerst thuis uit voordat je het meeneemt op reis. Mijn ervaring is dat het bij heel veel kinderen juist heel fijn werkt, maar elk kind is anders en elk kind reageert anders op dit soort producten.
Creëer een goede slaapruimte
Naast bovenstaande tips is het vooral ook heel belangrijk dat je kindje op vakantie een eigen slaapplek heeft. Tenzij jullie thuis gewend zijn samen te slapen, is het voor kinderen tot 2,5 jaar vaak heel fijn om een slaapplek te hebben waar ze niet gestoord worden. Neem een reiswieg voor baby’s mee, of een campingbedje voor iets oudere kinderen zodat je je kindje in een kleine ruimte zoals de badkamer, berging of wasruimte kunt plaatsen. Mijn kinderen sliepen regelmatig op vakantie in een (goed geventileerde) badkamer. Het enige dat ze nodig hadden was een bedje dat vertrouwd voelt, en een donkere en stille ruimte, en wees er goed alert op dat het wel een ruimte is met ventilatie.
Ik houd sowieso van ruimtes zonder ramen op vakantie als kamer voor mijn kinderen, omdat dit heel wat verduisteringspogingen scheelt. Wij hebben reisgordijnen, volledig verduisterend en op het raam te plakken met zuignappen. Altijd groot genoeg. Maar een rol aluminiumfolie werkt ook, het raam een beetje nat maken en erop plakken maar.
Bescherm de slaap van je kindje
Ik weet dat je op vakantie vaak in een ander ritme leeft en het soms lastig is om prioriteit te geven aan de slaap van je kind. Maar hoe beter jouw kindje slaapt, hoe leuker en gezelliger jullie het hebben. Baby’s of kinderen die niet goed slapen zijn ’s nachts veel vaker wakker en tijdens hun wakkertijd vaak niet te genieten. Peuters die te laat naar bed gaan worden nog steeds vroeg wakker en zijn overdag een stuk minder gezellig. Als je bereid bent goed rekening te houden met de slaap van je kind zal iedereen meer in z’n hum zijn. Ook al betekent dit dat je af en toe achter zal moeten blijven voor een slaapje van je baby of peuter. Wissel dat af, zo valt de last ook niet zo zwaar. Als je in een hotel zit en je kunt kiezen, kies dan een balkon met uitzicht. Zo kan je tijdens een dutje toch genieten van het uitzicht en met je boek op het balkon zitten.
