De vroege vogel

Veel baby’s zijn vroege vogels en worden vaak wakker tussen 4:00 en 6:00 uur. Voor baby’s jonger dan 9 maanden is dat vaak een teken van honger na een lange nacht. In plaats van direct te voeden, kun je proberen hem met een speentje te sussen of de voeding even uit te stellen door 10-minuten-intervallen te timen. Laat hem eerst 10 minuten mopperen, ga dan kort troosten, en herhaal dit een paar keer. Als hij na 30-45 minuten nog steeds wakker is, heeft hij waarschijnlijk echt honger. Als hij een aantal dagen rond dezelfde tijd wakker wordt, kan het ook een groeispurt zijn. Voed hem dan en probeer een week later nogmaals zonder voeding te sussen.

Na 9 maanden hebben baby’s ‘s nachts biologisch gezien geen voeding meer nodig; als ze toch wakker worden, is dit vaak uit gewoonte. In dat geval kun je proberen deze nachtvoeding af te bouwen, bijvoorbeeld door de voeding geleidelijk te verminderen of te vervangen door water. Lees hiervoor ook de handleiding “nachtvoedingen afbouwen”.

Voor baby’s van elke leeftijd geldt dat een tijd voor 6:00 uur te vroeg is om de dag te beginnen. Als je voedt, leg hem dan terug in zijn bed. Ook als hij niet direct weer in slaap valt, is dat prima. Als je baby geslaaptraind is en zelfstandig in slaap kan vallen, zal hij dit snel oppakken. Voor jonge baby’s die nog niet geslaaptraind zijn, kun je eventueel nog wachten tot rond de 4-5 maanden om met slaaptraining te beginnen.

Veelvoorkomende oorzaken van vroeg wakker worden

Oververmoeidheid: Vroeg wakker worden kan komen door oververmoeidheid de dag ervoor. Pasgeboren baby’s kunnen vaak maar 60-90 minuten wakker zijn voordat ze weer moeten slapen. Houd het ritme van je baby goed in de gaten en zorg voor voldoende dutjes overdag.

Buikproblemen: Net als volwassenen kunnen baby’s last hebben van reflux en gas. Verhoog het hoofdeinde van zijn bedje iets om reflux te verlichten, en zorg dat hij goed boert na elke voeding. Beweeg ook zijn beentjes voor het slapengaan om lucht uit de darmen te laten ontsnappen.

Voor baby’s ouder dan 9 maanden

Als je baby ouder is dan 9 maanden en geen nachtvoedingen meer nodig heeft, kun je proberen hem terug in slaap te sussen zonder te voeden. Mogelijke aanpakken:

• Terugsussen zonder voeding: wiegen of sussen kan soms genoeg zijn om aan te geven dat het nog nacht is.

• Laten huilen met interval: laat hem gecontroleerd huilen, bijvoorbeeld met een interval van 20 minuten. Vaak leert hij zo dat het nog niet de tijd is om wakker te worden.

• Verminder de hoeveelheid melk: als hij een fles verwacht, kun je deze geleidelijk verdunnen met water. Uiteindelijk geef je alleen water, wat vaak helpt om dit patroon te doorbreken.

Na 6:00 uur wakker worden is normaal voor de meeste baby’s, maar als je wilt dat hij iets langer slaapt, kun je hem bijvoorbeeld boekjes of rustige speeltjes naast zijn bed geven om hem bezig te houden tot later in de ochtend.

Tips voor peuters die vroeg wakker worden

Peuters ontdekken de wereld en staan vaak vroeg op om niets te missen. Het is belangrijk om vroeg opstaan niet onbedoeld te belonen. Als je peuter te vroeg wakker wordt, breng hem rustig terug naar zijn bed en leg uit dat het nog nacht is. Een ‘oké-om-op-te-staan-klok’ kan ook helpen. Deze verandert van kleur als het tijd is om op te staan, zodat je peuter weet wanneer het ochtend is.

Overweeg verduisterende gordijnen om te voorkomen dat ze met de eerste zonnestralen wakker worden. Dit helpt vooral in de zomer wanneer het vroeg licht wordt.

Tips bij het verleggen van de ochtendroutine

Als je baby steeds om 6:00 uur wakker wordt en je liever wilt dat hij tot 7:00 uur slaapt, kun je hem langer in bed laten om rustig te spelen. Let wel op dat je consistent blijft met zijn ritme. Soms kan het helpen om zijn bedtijd of dutjestijden iets te verschuiven, zodat hij wat langer slaapt in de ochtend. Te laat naar bed gaan is vaak juist niet effectief en kan vroeg wakker worden versterken.

Slaapschema’s op leeftijd

Hieronder vind je een overzicht van de slaapbehoefte per leeftijd:

Leeftijd	Dutjes per dag	Slaap overdag	Slaap ’s nachts	Totale slaap per dag
0-2 maanden	3-5	6-8 uur	9-10 uur	16-18 uur
2-4 maanden	3-4	4-5 uur	10-11 uur	15-16 uur
4-6 maanden	3	3,5-4,5 uur	11-12 uur	14-16 uur
6-9 maanden	2-3	3-4 uur	11-12 uur	14-15 uur
9-12 maanden	2	2,5-3,5 uur	11-12 uur	14-15 uur
12-18 maanden	1-2	2-3 uur	11-12 uur	13-14 uur
18-24 maanden	1	1,5-2,5 uur	11-12 uur	13-14 uur
2-3 jaar	1	1-2 uur	11-12 uur	12-13 uur
3-5 jaar	0-1	0-1 uur	10-11 uur	10-11 uur

Gebruik dit schema als richtlijn om het slaapschema van je kind af te stemmen. Zorg ervoor dat hij niet oververmoeid raakt en vermijd het aanleren van ongewenste gewoontes rond vroeg wakker worden. Soms vraagt dit om geduld, maar consistentie en rust zullen op de lange termijn helpen.